Slimme, ambitieuze ambtenaren zijn hele fijne collega’s. Ze zijn creatief, sociaal en gedreven om iets goeds te doen voor de samenleving. Ze willen zinvol werk doen en echt iets bereiken wat er toe doet.
Helaas is het zo dat er te vaak meer in deze ambtenaren zit dan eruit komt. Ze behalen niet de resultaten die ze willen en kunnen halen en ze merken daardoor dat ze hun talent verspillen.
De cijfers
Op 23 mei 2022 presenteerde het A+O Fonds gemeenten de jaarlijkse personeelsmonitor. Belangrijke conclusies zijn:
- 1 op de 5 vacatures is moeilijk vervulbaar, de dienstverlening staat daardoor onder druk.
- Het blijven investeren in toekomstig personeelsbeleid zijn grote uitdagingen voor gemeenten (en andere overheden! EON)
- Ziekteverzuim is gestegen en langdurig verzuim neemt toe.
- Als oorzaken worden genoemd: werkdruk, stress en fysieke aandoeningen.
Collega’s, ook die al jarenlang voor de organisatie werken, vertrekken ineens. Overal zijn vacatures, die soms erg lastig ingevuld kunnen worden. Ook zonder de cijfers is het allang duidelijk. De arbeidsmarkt, ook bij de overheid, is een grote uitdaging. Hoewel beweging in een loopbaan voor professionals op zich gezond is: continuïteit is voor organisaties van levensbelang.
Het spreekt voor zich dat het behouden van goed personeel topprioriteit moet hebben en houden. Het behouden wat je hebt kost immers veel minder tijd, geld en energie dan steeds weer nieuwe collega’s aannemen, inwerken en opleiden.
Waarom vertrekken slimme, ambitieuze ambtenaren, of vallen ze uit?
Hoe komt het dat slimme ambitieuze mensen met goede motivatie aan een baan bij de overheid beginnen, maar dat ze daar op een gegeven moment niet (meer) vinden wat ze zoeken? Met als gevolg dat ze onderpresteren en niet tevreden zijn met hun werk. Waardoor ze de organisatie verlaten, of zelfs uitvallen.
Vanuit ons trainings- en adviesbureau, De Succesvolle Ambtenaar, werk ik met ambtelijke professionals door het hele land. Ik hoor daardoor ontzettend veel en in dit artikel zet ik 10 oorzaken van bovengenoemd probleem op een rijtje.
1. Onvoldoende resultaten
Projecten bij de overheid zijn vaak groot en ze duren lang. En juist bij een project waar iemand jaren aan werkt kunnen de resultaten uiteindelijk flink tegenvallen. Probeer maar eens om de aandacht en het enthousiasme van bestuurders, managers en collega’s gedurende lange tijd vast te houden. Dat is niet makkelijk. Dit vraagt om een goede strategie en (marketing-)vaardigheden.
2. Onvoldoende grip op eigen tijd door grote hoeveelheid overleggen
Overheden staan erom bekend dat er een vergadercultuur heerst. Er is veel te zeggen voor het geregeld afstemmen met elkaar, zodat er geen belangen vergeten worden. Helaas slaat de hoeveelheid overleggen vaak door. Sinds het verplichte thuiswerken is het nog veel erger geworden. Als meer dan de helft van de dag vastligt in overleggen is er weinig tijd over om de belangrijke taken te doen. Dat zijn die taken die de projecten echt verder helpen, zoals dingen uitzoeken, iets schrijven, of werken aan je werkrelaties.
3. Veel te veel e-mails
E-mail is een handig communicatiemiddel, maar het is inmiddels voor veel ambtenaren eerder een soort tiran geworden. Na elk overleg staat je inbox weer vol, daar is niet tegenaan te werken. Ook dit is sinds de verplichte thuiswerkperiode nog veel meer uit de hand gelopen.
4. Autoriteit
Slimme ambitieuze ambtenaren zijn erg zelfstandig en hechten aan autonomie. Wanneer ze merken dat er te zeer op ze gelet wordt levert dit stress op. Vaak houden ze niet van autoriteit. Ze hebben juist vrijheid nodig om te kunnen floreren in hun werk.
5. Werk-privé balans/werkdruk
Als na een dag werken er onvoldoende vooruitgang is geboekt (bijvoorbeeld door de vele overleggen) gaan ambitieuze ambtenaren ’s avonds door. Het komt vaak voor dat de echt belangrijke taken pas in de rustige avonduren kunnen worden gedaan. Gezinsleven en hobby’s komen daardoor in de knel, waardoor het energiepeil daalt.
6. Stroperige besluitvormingsprocedures, waar geen einde aan lijkt te komen
Bij de overheid zijn besluitvormingsprocedures lang, er zijn zoveel mensen die er óók nog wat van moeten of willen vinden. Toewerken naar een (politiek) besluit wordt daardoor een activiteit waar je als een berg tegenop ziet. Gelukkig is het heel goed mogelijk om lol te krijgen in de procedures, maar dat gaat niet vanzelf. Goede begeleiding en het leren van vaardigheden zijn nodig.
7. Reorganisatie op reorganisatie
Overheden zijn de laatste jaren keer op keer gereorganiseerd. Daar bovenop komen vaak fusies, op afstand plaatsingen en verhuizingen. Het is steeds lastiger om nog te weten wie waarmee bezig is en rekening te houden met elkaars projecten.
8. Onvoldoende groeimogelijkheden
Slimme, ambitieuze ambtenaren willen uitgedaagd worden, regelmatig wat nieuws doen, wat ze daarvoor nog niet konden. Als er teveel routine in het werk komt raken ze verveeld. Moeten ze dan van baan wisselen? Of is het mogelijk om de eigen baan verder te ontwikkelen?
9. Onvoldoende erkenning en waardering
Ook al vragen ze er niet om, ook de slimme, ambitieuze ambtenaar heeft waardering nodig. Al is het maar om te weten of hij/zij nog met de goede dingen bezig is. De span of control is tegenwoordig echter vaak zo groot, dat ze hun leidinggevende nauwelijks spreken, laat staan dat er regelmatig waardering komt.
Slimme, ambitieuze ambtenaren klagen niet, vallen hun leidinggevenden niet graag lastig als het even niet zo lekker gaat. Het lijkt daarom heel lang prima te gaan met deze medewerkers. Het ongemak suddert daardoor lang door, tot het echt niet langer door kan gaan.
10. Steeds nieuwe prioriteiten
Slimme ambitieuze ambtenaren zijn heel zelfstandig en werken hard richting zinvolle oplossingen. Ze willen dingen afmaken. Wat ze nodig hebben zijn duidelijke prioriteiten, die langere tijd hetzelfde blijven. Niks is zo frustrerend als de eindstreep niet halen, omdat er ineens weer iets anders heel belangrijk is (de de week erna wéér iets anders).
Het vuur dooft
Ondanks gedrevenheid en de passie om zinvol werk te doen haken slimme ambitieuze ambtenaren af, doordat er te weinig resultaten geboekt worden en er te weinig waardering en beloning komt. Na een aantal frustraties verlaat de ambtenaar de organisatie.
Hoe behoud je talentvolle medewerkers?
De slimme ambitieuze ambtenaar komt binnen met een enorme gedrevenheid en passie voor de samenleving. Ze zetten zich met hart en ziel in voor de publieke zaak, vanuit een intrinsieke motivatie. De overheid heeft goud in handen in deze tijd dat steeds meer mensen gaan voor zinvol werk, omdat alleen werken voor geld te weinig voldoening geeft.
Slimme ambitieuze medewerkers hebben ten minste uitdaging, betrokkenheid, waardering en een goede beloning nodig. Maar dat is niet genoeg. Zichtbare resultaten zijn ook noodzakelijk voor slimme ambitieuze ambtenaren om zich goed te voelen en te kunnen floreren. En om die te bereiken zijn waardering, steun en inspiratie van de leidinggevende heel belangrijk.
Deze professionals hebben het daarnaast nodig om te blijven leren/zich te blijven ontwikkelen, anders worden ze ontevreden.
Kennis en vaardigheden continue vergroten met training, coaching en intervisie. Maar ook vertrouwen en vrijheid geven en krijgen helpt: om op hun eigen manier naar hun resultaten toe te werken. Let dan op dat de medewerker zich veilig en gesteund voelt. Want vrijheid zorgt ervoor dat er ook wel eens een fout gemaakt wordt en dat moet kunnen.
Ambtelijke professionals vinden de vrijheid die ze in hun werk ervaren vaak een grote plus. Om te bewegen en verder te komen in hun loopbaan is het vaak helemaal niet nodig om van baan te wisselen. Er zijn mogelijkheden genoeg om hun baan te pimpen, waarmee de continuïteit voor organisatie geborgd is. Dit vraagt om creativiteit bij zowel de medewerker als de werkgever.
Wil jij je verder ontwikkelen in jouw baan, meer voor elkaar krijgen, met ontspanning en gemak? Liefst zonder van baan te wisselen. Op 2 en 4 november organiseer ik een gratis online masterclass over precies dat onderwerp. Het duurt 90 minuten. Je kunt je aanmelden via deze link.
Op een stralende overheid,
Ester Oude Nijhuis
